| Title: | Genero berria, Stegasteridae (Echinoidea) Coniaciarreko Euskokantauriar arroko sakoneko faziesekoa / Enric Forner i Valls, José Kruz Arbilla Karasatorre, Txema Moreno |
| Other Titles: | Nemus : revista de l'Ateneu de Natura |
| Autor: | Arbilla Karasatorre, José Kruz
Moreno, Txema
|
| Autores: | Forner i Valls, Enric
|
| Published in: | Nemus: revista de l'Ateneu de Natura, ISSN 1697-2694, n. 11 (20219, p. 187-204 |
| Palabras clave: | Equinoideos fósiles Navarra Artículos periodísticos
|
| Issue Date to EMD: | 3-Feb-2022 |
| Description: | Gaur egungo Holasteroida Durham & Melville, 1957, ordenako ekinidoak itsaso sakonean soilik bizi dira. Ekinido guztien artean batimetria handiagoko eremuetan bizi direnak ditugu (Smith & Kroh, 2020), nahiz eta Kretazeoan holasteroideo batzuk sakonera gutxiko uretan egon bazeuden. Haien arteko erlaziorik gabe, lau aldiz gutxienez, migratu dira holasteroideoak itsaso sakonerantz; horietatik hirutan Goi Kretazeoa eta Tertzia-rioaren artean. Stegasteridae (Duncan, 1889) familiakoak nagusitu ziren Goi Kretazeoko ur sakonetan baina, antza, Kretazeo/Tertziarioko trantsizioan galera handia pairatu zuten. Stegasteridae familiaren sistematika ez dago oraindik ongi finkatuta, beste arrazoiren artean, deskribatutako genero-tipoen hainbat espezieren eza-gutza ahula delako.Egun Euskokantauriar arro sedimentarioko (CVC hemendik aurrera, Cuenca Vasco-Cantábricaren siglak, hain zuzen ere) ekinidoen ezagutza eskasa da eta, bestalde, deskribapen urriko Rispolia subtrigonata (Catulo, 1827) izenarekin ekinido asko aipatzen dira, beti ur sakonekin lotuak, eremu eta adin geologiko oso ezberdi-nekoak, espeziaren aldakortasun handia aitzakia harturik, baina baliteke espezie ezberdinez aritzea; hori dela eta, beraien ezagutzan sakontzea bidezkoa dirudi.Rispolia Lambert,1917, generoa ez dela onargarria ondorioztatzen da Stegaster Pomel, 1883, generoaren ondorengo sinonimoa delako; eta baita espezie tipotzat Rispoliasubtrigonata hartzen duelako, zeina taxon bezala barne moldetan bakarrik oinarritzen denez zehaztasun, ezagupen eta irudikapen eskasekoa delako. Gauzak horrela, nomen dubium bezala hartu beharko litzateke, eta horrela ez jokatzean taldearen sistema-tikan nahasmen handia sortarazi du. Kontuan hartu behar da holotipoa galduta dagoela eta diagnosi-ezaugarri nagusiak agerian utziko zituen kalitatezko material faltagatik ezin izan dela deskribapen berririk egin. Iberiar penintsulako R. subtrigonata multzoan sailkatu den material guztia bi taldetan banatu daiteke: CVCn eta ziur aski baita Huescan eta Lleida aldean aurkitu direnak ere -azken hauek kontserbazio oneko aleak ez izanda ere- lan honetan deskribatzen den espeziari dagozkio. Berriz, Sistema Bético-ko eremukoak (Almeria, Murtzia, Alacant) Stegaster sp. espezie bati dagozkio, zeinean anbulakro pareak ez-petalodun agertzen diren eta sistema apikala luzatua, betiere, azterketa sakona osatzeko kalitatezko aleen falta izan.Stegasteridae familiaren diagnosia ere zuzendu eta biribildu egiten da lan honetan, genero berri bat deskri-batuz, Nafarroina, eta baita espezie berria ere, singularis, hain zuzen ere. Ondorioz, ur sakonetako Stegasteridae familiaren ezagutzarako ekarpena egiten da eta baita CVCko Echinoidea klasea hobe ezagutzeko ekarpena ere.Gako hitzak: Holasteroida, Stegasteridae, Nafarroina singularis taxon berriak, sakoneko faziesa, Coniaciarra, Euskokantauriar arroa. |
| URI: | http://hdl.handle.net/10357/64456 |
| Origin repository: | https://raco.cat/index.php/Nemus/article/view/391620/484886 |
| Rights: | Copyright de los autores de los artículos y/o editores de la revista |
| Appears in Collections: | [EXT01] Beste biltegi batzuetako argazki-artikuluak = Artículos de revistas de otros repositorios
|
|
